əmr

1.

is. <ər.>

1. Bir işin görülməsi üçün verilən hökm, göstəriş. <İskəndər:> Gərək hər əmrimə baş əysin cahan; Ovcumda top kimi oynasın dövran. A. Ş.. . . Müqim bəy xanımın tapşırığını bir əmr kimi yerinə yetirmişdi. S. R.. Əmr etmək – bir işin görülməsini hökmlə tapşırmaq, buyurmaq. Onun eşqiylə mən ki dərbədərəm; Hər nə əmr etsəniz qəbul edərəm. H. C.. . . Mənə də müəllimimiz . . bir hekayə düzəldib yazmağı əmr etmişdi. S. S. A.. // Bir işi yerinə yetirmək haqqında əmr, sərəncam yazılmış kağız; əmrnamə. Nazirlikdən əmr alındı. Əmrə tabe olmaq. Əmri yerinə yetirmək. – Vahidin məktəbdən kənar edilməsi haqqındakı əmri oxuyanda Muxtar təəccüb elədi. M. C.. Əmr vermək – əmrnamə, sərəncam yazmaq, nəşr etmək, elan etmək. Təyinat haqqında əmr vermək.

2. Hökumət orqanının, idarə, müəssisə, təşkilat və s. rəhbərlərinin rəsmi sərəncamı. Hərbi komissarlığın əmri. İnstitut direktorunun əmri. – <Komandir:> Göz-qulaq ol! – əmrini verdikdən sonra ordugaha döndü. H. N.. Tapşırıq görüldü yoldaş komissar! Mən yenə hazıram, nə əmriniz var? S. V.. Dəstə öz komandirinin əmri ilə irəliləyirdi. Ə. Vəl..

◊ Əmr siğəsi – «əmr forması»nın köhnə qrammatikada adı. Əmr forması qram. – zaman və xüsusi əlaməti olmayan, yalnız şəxs şəkilçiləri qəbul edən feil qrupu. Əmr cümləsi qram. – əmr ifadə edən cümlə. Əmrdən çıxmaq – tabe olmamaq, göstərişə, əmrə əməl etməmək. Əmri-qaib – köhnə qrammatikada: üçüncü şəxsə edilən əmr. Əmri-hazır – köhnə qrammatikada: ikinci şəxsə edilən əmr. Əmrinə vermək – ixtiyarına vermək. Komandanın əmrinə çoxlu sursat və qoşun verilmişdir.

2.

is. <ər.> İş. <Şah:> Sizi bir əmrdən ötrü məsləhətə çağırmışam, gərək haman xüsusda bir tədbir göstərəsiniz. M. F. A.. Olmaz bu ki hər əmrə dəxalət edə fələ; Dövlətli olan yerdə cəsarət edə fələ. M. Ə. S.. Mən istəmirəm, Xudayar bəyin keçəcəyindən danışam, çünki özü də heç bu əmrə razı olmaz. C. M.. Əmri aşmamaq – işi keçməmək, çətinlik çəkmək. Əvvəl əmrdə köhn. – ilk olaraq, birinci növbədə, əvvəlcə, əvvəl başdan.